Nhắc về hóa học, chắc hẳn bạn sẽ nghĩ đến vô số hợp chất được tạo nên nhằm phục vụ cho nhiều mục đích khác nhau. Nhưng khá ít người biết được loại muối hỗn hợp cụ thể giúp khử trùng nước bể bơi và một số công dụng hữu ích ngay bên cạnh. Chính vì vậy, bài viết này Bảo sẽ chia sẻ kiến thức hay và dễ hiểu nhất về Clorua vôi là muối gì cũng như những lưu ý khi sử dụng và bảo quản hợp chất này. Cùng tham khảo nhé!
1. Clorua vôi là muối gì?
Clorua vôi (tên khoa học: Calcium hypochlorite) có công thức hóa học là Ca(OCl)2, được xem là muối hỗn hợp (muối chứa một gốc kim loại kết hợp với các gốc axit khác nhau) của canxi với 2 loại gốc axit gồm hipoclorit (ClO-) và clorua (Cl-).
Hợp chất này còn được gọi với những cái tên khác như: Chlorine, 7778-54-3, Hypochlorous acid, lo-bax, calcium salt, HTH, sentry, t-eusol, hy-chlor, Caporit, losantin, Cch, pittcide, pittclor. Tuy nhiên, phổ biến nhất tại Việt Nam là tên gọi Clorua vôi.
Trong thực tế, để nhận biết Clorua vôi là muối gì thì ta có thể nhận biết chúng thông qua chất bột có màu trắng và tồn tại ở 2 dạng, bao gồm Clorua vôi ngậm nước và Clorua vôi khô.
Do được cấu thành từ cation canxi và anion hypoclorit có tính oxy hóa mạnh, có khả năng tẩy trắng tốt nên Clorua vôi được sử dụng phổ biến trong khử trùng bể bơi công cộng, nước uống, phòng tắm, các thiết bị nhà bếp… Nhưng cần lưu ý, đây là chất khá độc hại khiến da bị kích ứng. Nếu tiếp xúc da, mắt hay hit phải loại muối này có thể gây bỏng, thương tích nghiêm trọng, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
2. Tính chất của Clorua vôi
2.1. Tính chất hoá học
Tính chất hóa học là khía cạnh chỉ rõ bản chất của các ion giúp bạn hiểu rõ hơn Clorua vôi là muối gì:
- Tác dụng với CO2 tạo muối mới:
Clorua vôi phản ứng với carbon dioxide tạo thành calcium carbonate và giải phóng dichlorine monoxide, phương trình phản ứng được thể hiện như sau:
Ca(ClO)2 + CO2 → CaCO3 + Cl2O
Bên cạnh đó, Clorua vôi tác dụng với khí CO2 cùng nước trong không khí và tạo ra hai muối canxi mới:
2Ca(OCl)2 + CO2 + H2O → CaCO3 + CaCl2 + 2HClO
- Khả năng thủy phân của Clorua vôi:
Axit hypochlorous là axit yếu, còn canxi hydroxit là một bazơ mạnh, do đó các ion hypochlorite sẽ kết hợp với nhau, còn các ion canxi sẽ là một axit liên kết yếu. Clorua vôi xảy ra phương trình thủy phân như sau:
ClO– + H2O → HClO + OH–
- Tác động với axit HCl tạo muối và khí Clo:
Clorua vôi tạo thành hỗn hợp Canxi clorua, khí Clo và nước được thể hiện bằng phương trình dưới đây:
Ca(OCl)2 + 4HCl → CaCl2 + 2H2O + 2Cl2
2.2. Tính chất vật lý
Một số thông tin giúp bạn hiểu hơn Clorua vôi là muối gì nếu xét đến tính chất vật lý:
- Ngoại quan: Là chất rắn, xốp có màu trắng (Một số thị trường bán loại màu vàng).
- Trạng thái: Khô/Ngậm nước.
- Mùi: Có mùi xốc của khí Clo (Vì là hợp chất có gốc Cl-, phân hủy chậm trong không khí ẩm).
- Khối lượng phân tử: 142,976 g/mol.
- Nhiệt độ sôi: ở mức 175 độ C.
- Nhiệt độ nóng chảy: 100 độ C.
- Độ hòa tan trong nước (tính trong điều kiện nhiệt độ phòng): 21g/100ml (không tan nhiều trong môi trường nước).
3. Cách điều chế Clorua vôi
Bên cạnh việc nắm bắt thông tin Clorua vôi là muối gì thì ta tiến hành đi đến các bước điều chế loại muối này.
Người ta thường sử dụng phổ biến sự kết hợp giữa vôi sữa (Ca(OH)2) với khí Clo để điều chế ra muối Clorua vôi. Tại nhiệt độ 30°C, tiến hành cho khí Clo tác dụng với vôi tôi hoặc sữa vôi, từ đó ta tạo thành quả là muối hỗn hợp Clorua vôi.
Không chỉ thế, Clorua vôi còn được điều chế theo từng giai đoạn, từ đó có thể sản xuất ra nhiều chế phẩm đa dạng. Tuy lượng Canxi clorua và vô không chuyển đổi nhưng các loại chế phẩm được tạo ra sẽ có nồng độ canxi hypoclorit khác nhau.
Sục khí Clo vào vôi sữa, diễn ra phương trình điều chế Clorua vôi như sau:
2Ca(OH)2 + 2Cl2 → Ca(OCl)2 + CaCl2 + 2H2O
Trong phản ứng trên xảy ra theo các giai đoạn cụ thể đồng thời tạo ra Canxi hypochlorite có nồng độ tương ứng, mà vẫn để lại muối CaCl2 không thể chuyển hóa.
4. Ứng dụng của muối Clorua vôi trong đời sống
Khử trùng các nguồn nước:
Đây là ứng dụng phổ biến của muối Clorua vôi nhờ vào đặc tính oxy hóa mạnh mẽ của nó. Đóng vai trò quan trọng trong việc khử trùng nước, loại muối này được sử dụng để khử trùng nước uống, nước bể bơi. Ngoài ra, người tiêu dùng lựa chọn Clorua vôi với mục đích khử trùng cả bề mặt và thiết bị nhà bếp, phòng tắm, xử lý nước giếng khoan, khử trùng nước sau bão lũ, tẩy cống rãnh…
Tuy vậy, hợp chất này lại chứa thành phần calcium khiến nước bị khử trùng sẽ trở nên cứng hơn. Trong hệ thống hồ bơi, người ta thường sử dụng rộng rãi Ca(OCl)2 nhằm loại bỏ rêu tảo có thể xuất hiện.
Sử dụng trong ngành công nghiệp:
Với tính oxi hóa mạnh như nước Javen, Ca(OCl)2 thường được áp dụng để tẩy trắng vải, giấy, sợi, và trong việc dọn dẹp chuồng trại chăn nuôi, tẩy cống rãnh,…
Hóa chất này được sử dụng để khử trùng bề mặt, thiết bị trong nhà bếp, phòng tắm, các hệ thống cống rãnh. Bên cạnh đó, Ca(OCl)2 còn tham gia vào phản ứng dạng haloform để sản xuất chloroform, được ưu tiên trong việc tách glycol
Nhìn chung, Ca(OCl)2 xảy ra phản ứng với một số chất hữu cơ nên nó trở thành lựa chọn hiệu quả để xử lý các chất độc và góp phần bảo vệ môi trường.
5. Clorua vôi có độc không? Một số lưu ý khi sử dụng và bảo quản Clorua vôi
Ngoài việc biết được các kiến thức về Clorua vôi là muối gì, ta nên lưu ý rằng loại muối hỗn hợp này sẽ gây độc hại đến người dùng nếu không sử dụng nó đúng cách. Một số tác hại của muối Clorua vôi bao gồm:
- Gây ra hiện tượng kích ứng da khi tiếp xúc trực tiếp với da
- Nếu vô tình hít, nuốt thì Clorua vôi có thể gây bỏng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng
- Có thể gây ra phản ứng nổ mạnh nếu đun nóng clorua vôi với hidrocacbon
- Đây là hợp chất thúc đẩy quá trình đốt cháy, vì thế nguy cơ gây hỏa hoạn luôn thường trực
- Clorua vôi có khả năng phản ứng cháy nhanh với chất gỗ, dầu, giấy, quần áo,…
Vì là Clorua vôi có thể nguy hại cho con người và có thể gây ra nhiều phản ứng nổ, ta cần đặc biệt cẩn trọng khi sử dụng và bảo quản hợp chất này. Dưới đây là một số lưu ý khi sử dụng Clorua vôi đảm bảo an toàn:
- Bảo quản hóa chất đúng cách, nên đựng trong thùng có nắp đậy an toàn, cất trữ tại nơi râm mát để tránh nhiệt độ cao và ánh sáng mặt trời tác dụng trực tiếp
- Sử dụng với liều lượng phù hợp, không lạm dụng hoá chất gây các tác động tiêu cực không mong muốn
- Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ như găng tay, khẩu trang, kính mắt, ủng. Nên mặc quần áo dài tay tay khi tiếp xúc trực tiếp với hóa chất
- Hóa chất cần được trong phòng riêng, không để gần các vật liệu hữu cơ dễ gây cháy nổ, mất an toàn.
Với những công dụng quen thuộc của muối Clorua vôi Bảo đã chia sẻ với bạn đọc trong bài viết trên, chắc hẳn bạn đã nắm rõ về Clorua là muối gì và cách sử dụng muối này đảm bảo an toàn nhất Hãy nhớ rằng Clorua vôi là muối hỗn hợp mang cả lợi ích cùng tác hại nếu như bạn không biết sử dụng đúng cách. Đừng quên truy cập Blog của Bảo mỗi ngày để tìm hiểu các kiến thức hữu ích và mẹo hay về Hóa học trong cả học tập và áp dụng thực tế nhé!
